Türkiye’nin İlk Kadın Astronomu: Dr. Hatice Nüzhet Gökdoğan

Cumhuriyet’in Aydınlık Yıldızı

14 Eylül 1910 yılında İstanbul’da doğan Hatice Nüzhet Gökdoğan, Galatasaray Lisesi’ni bitirdikten sonra matematik ve astronomiye yöneldi. Cumhuriyet’in yeni açtığı kapılardan biri de onun içindi: Paris Üniversitesi’nde eğitim aldı, ardından Türkiye’ye döndü ve gökbilimin temellerini attı.
 

 Türkiye’nin İlk Kadın Astronomi Profesörü

İstanbul Üniversitesi’nde astronomi kürsüsünü kurdu. O, sadece Türkiye'nin değil, tüm İslam coğrafyasının ilk kadın gökbilim profesörüydü. Bilimi sevdirmek, gökyüzünü herkesin anlayabileceği bir alan haline getirmek için çalıştı. Kadınların akademideki yerini güçlendirmesiyle de tanınır.
 

Sadece Bilim İnsanı Değil, Mücadeleci Bir Ruh

1954’te İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi dekanlığına getirildi. Türkiye’de bir üniversitede dekanlık yapan ilk kadınlardan biri oldu. Kadınların bilimdeki görünürlüğü için mücadele etti, Uluslararası Astronomi Birliği’nin (IAU) aktif bir üyesiydi.
 

 Yıldızlara Uzanan Miras

Hatice Nüzhet Gökdoğan, 2003’te aramızdan ayrıldı ancak Türkiye'de astronominin halkla buluşmasını sağlayan en önemli isimlerden biri olarak hatırlanıyor. Bugün birçok genç kadının gökyüzüne bakarken ilham aldığı bir figür hâline gelmiştir.

“Bir milletin yükselmesi, kadınlarının aydınlanmasıyla mümkündür.”
– H.N. Gökdoğan

Kaynaklar:

• TDV İslam Ansiklopedisi: islamansiklopedisi.org.tr/gokdogan-hatice-nuzhet

• TÜBA Bilim Kadınları Arşivi: tuba.gov.tr/.../gokdogan-hatice-nuzhet

• İstanbul Üniversitesi Resmi Arşiv Kayıtları

Hatice Nüzhet Gökdoğan – Biyografi

• Doğum: 14 Ağustos 1910, İstanbul DergiPark+15Vikipedi+15gumuskoza.com.tr+15

• Ölüm: 24 Nisan 2003, İstanbul Vikipedi+3Vikipedi+3Biyografiler+3

• Eğitim:

  • 1932'de Lyon Üniversitesi Matematik Lisansı tad.org.tr+5AstroNotlar+5Türk Matematik Derneği+5

  • 1933’te Paris Üniversitesi'nde fizik eğitimi; Paris Gözlemevi’nde staj stellarlabstore.com+13Türk Dünyası Ansiklopedisi+13Türk Matematik Derneği+13

  • 1937’de İstanbul Üniversitesi’nde doktora (Fen Doktoru), fakültenin “1 numaralı tezini” yazdı Biyografya+4Vikipedi+4Haber7+4

 Kariyer ve Başarılar

• 1934’te İstanbul Üniversitesi Astronomi Kürsüsü’ne atandı, Türkiye'nin ilk kadın doçenti oldu Vikipedi+11Vikipedi+11Biyografiler+11.

• 1940’ta doçent; 1948’de profesör unvanını aldı cumhuriyetinoncukadinlari.com+13Vikipedi+13Biyografya+13.

• 1954’te İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Dekanlığına seçilerek Türkiye'nin ilk kadın dekanı oldu ve 1956’ya kadar görev yaptı; 1978–1980 arasında yeniden dekanlık yaptı stellarlabstore.com+7Vikipedi+7İzmir Haberleri+7.

• 1958’den itibaren 22 yıl boyunca Astronomi Kürsüsü ve Bölüm Başkanlığı yaptı tad.org.tr+7Vikipedi+7Biyografiler+7.

• Kurucuları arasında olduğu dernekler:

  • Türk Matematik Derneği (1948)

  • Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği (1949)

  • Türk Astronomi Derneği (1954) – 20 yıl başkanlık yaptı Türk Matematik Derneği+6Vikipedi+6Biyografiler+6.

• 1961’da Uluslararası Astronomi Birliği'ne Türkiye'nin ilk temsilcisi oldu AstroNotlar.

• ABD'de Michigan'da McMath-Hulbert ve Palomar Gözlemevleri’nde çalışmalar yaptı (1951–52) Biyografiler+3Vikipedi+3AstroNotlar+3.

• 46 yılı aşkın akademik kariyerinde ders kitapları yazdı, çeviriler yaptı ve 13 bilimsel makale yayınladı; ayrıca TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi kuruluşuna katkı verdi İzmir Haberleri+5Biyografiler+5BinYaprak+5.

Kaynakça

1. Vikipedi (tr & en) – 14 Ağustos 1910 doğum, 24 Nisan 2003 ölüm; eğitim ve kariyer detayları BinYaprak+7Vikipedi+7gumuskoza.com.tr+7

2. Türk Dünyası Ansiklopedisi – Doğum yılı ve başarıları Türk Dünyası Ansiklopedisi

3. Cumhuriyet’in Öncü Kadınları – İlk kadın doçent, ders kitabı çevirileri vb. Haber7+9cumhuriyetinoncukadinlari.com+9Vikipedi+9

4. Biyografiler.com – Doğum bilgisi ve akademik kariyeri Biyografiler

5. Türk Astronomi Derneği – Atanmalar ve çalışmaları stellarlabstore.com+5tad.org.tr+5AstroNotlar+5

Haber :